పురుష సూక్తమ్

ఓం తచ్ఛంయోరా వృణీమహే | గాతుం యజ్ఞాయ | గాతుం యజ్ఞపతయే | దైవీ స్వస్తిరస్తునః | స్వస్తిర్మాను షేభ్యః | ఊర్ధ్వం జిగాతు భేషజమ్ | శంన్నో అస్తు ద్విపదే | శం చతుష్పదే | ఓం శాంతి శ్శాంతి శ్శాంతిః ||

సహస్రశీర్షా పురుషః | సహస్రాక్షః సహస్రసాత్ | స భూమిం విశ్వతో వృత్వా | అత్యతిష్ఠ దశాబ్దులమ్ | పురుష ఏవేదగ్ం సర్వమ్ | యద్భూతం యచ్చ భవ్యమ్ | ఉతామృతత్వ స్వేశానః | య దన్నే నాతిరోహతి ఏతావానస్య మహిమా | అతో జ్యాయాగాంశ్చ పూరుషః | పాదోస్య విశ్వాభూతాని | త్రిపా దస్యామృతం దివి | త్రిపాదూర్వ ఉదైత్పురుషః | పాదోస్యేహా భవాత్పునః | తతో విష్వజ్వ్య కామత్ | సాశనానశనే అభి | తస్మా ద్విరా డజాయత | విరాజో అధిపూరుషః | స జాతో అత్యరిచ్యత | పశ్చా ద్భూమి మధోపురః | యత్పురుషేణ హవిషా | దేవా యజ్ఞ మతన్వత | వసన్తో అస్యాసీ దాజ్యమ్ | గ్రీష్మ ఇధ్మః శరద్ధవిః | సప్తాస్యాసన్ పరిధయః | త్రిస్సప్త సమిధః కృతాః | దేవా య ద్యజ్ఞం తన్వానాః | అబధ్నన్పురుషం పశుమ్ | తం యజ్ఞం బర్హిషి ప్రొక్షన్ | పురుషం జాత మగ్రతః | తేన దేవా అయజన | సాధ్యా ఋషయశ్చ యే | తస్మా ద్యజ్ఞాత్ సర్వహుతః | సంభృతం పృషదాజ్యమ్ | పశూగ్ స్తాశ్చక్రే వాయవ్యాన్ | ఆరణ్యాన్ గ్రామ్యాశ్చయే | తస్మాద్య జ్ఞాత్ సర్వహుతః | ఋచః సామాని జరే | ఛందాంసి జజ్జిరే తస్మాత్ | యజు స్తస్మాదజాయత | తస్మా దశ్వా అజాయన | యే కే చో భయా దతః | గావో హ జరే తస్మాత్ | తస్మా జ్ఞాతా అజావయః | యత్పురుషం వ్యదధుః | కతిథా వ్యకల్పయన్ | ముఖం కిమస్య కౌ బాహూ | కా వూరూ పాదా వుచ్యేతే | బ్రాహ్మణాస్య ముఖమాసీత్ | బాహూ రాజన్యః కృతః | ఊరూ తదస్య యద్వైశ్యః | పద్భ్యాగ్ం శూద్రో అజాయత | చంద్రమా